26.10.16



Ν.Ε. ΓΛΩΣΣΑ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ 
Αποτέλεσμα εικόνας για ανθρωπινα δικαιωματα
(κριτήρια αξιολόγησης)

ΚΕΙΜΕΝΟ

Η «ανθρωπιά» είναι μια λέξη του καιρού μας, ένας όρος κοινόχρηστος, ένα νόμισμα που κυκλοφορεί σ’ όλα τα χέρια, γιατί συμβαίνει η ανταλλακτική του αξία να είναι πολύ μεγάλη. Και με την «ανθρωπιά» εννοούμε, φυσικά, τη συμπόνια, τη συμμετοχή, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στο πάθος του γείτονα. Και όχι μόνο του γείτονα. Του κάθε ανθρώπου. Άλλοτε χρησιμοποιούσαν τον όρο «ανθρωπισμός». Έλεγαν: «αυτός είναι μεγάλος ανθρωπιστής» και με τούτο εσήμαιναν μια προσωπικότητα που ξοδευόταν ολόκληρη για να κάμει το καλό. Ο Ντυνάν, για παράδειγμα, ο ιδρυτής του «Ερυθρού Σταυρού», υπήρξε ένας τέτοιος ανθρωπιστής. Πέρα απ’ ό,τι θα μπορούσε να ενδιαφέρει αποκλειστικά το άτομό του, εσυλλογίσθηκε τους ανθρώπους που έπασχαν, έξω από διάκριση φυλής και θρησκείας, «εν πολέμω και εν ειρήνη».
Ο «ανθρωπιστής», ένας άνθρωπος με σπουδαίες ικανότητες, που αναλίσκεται με ειλικρίνεια, χωρίς υστεροβουλία, ακόμη και χωρίς τη θεμιτή, επιτέλους, από πολλές απόψεις, επιθυμία της υστεροφημίας, υπήρξε, για πολλούς αιώνες, ένα θαυμάσιο ιδανικό, που οι προγενέστεροι το επρόβαλλαν στους μεταγενέστερους. Ακόμη τότε η «ανθρωπιά», μολονότι δεν έπαυε να είναι κοινή απαίτηση, δεν είχε καταντήσει κοινόχρηστος όρος. Ήταν η σπάνια, η υψηλή παρουσία, όπου μόνο μερικές εκλεκτές φύσεις κατόρθωναν να φτάσουν. Και ακόμη, μια καθημερινή άσκηση που ο καθένας την επιθυμούσε για τον εαυτό του, θεωρώντας την αυτονόητο χρέος του, χωρίς να συλλογίζεται ότι θα μπορούσε και διαφορετικά να την αξιοποιήσει.
Το γεγονός ότι η απαίτηση της «ανθρωπιάς» έχει γίνει κοινός τόπος σήμερα δεν είναι χωρίς ιδιαίτερη σημασία. Δείχνει πως η οικουμενική ψυχή αισθάνεται βαθύτερα την ταλαιπωρία του ανθρώπου και αναζητεί διέξοδο.
Περιττό να προστεθεί πως και η ανθρωπιά, καθώς κι ένα σωρό άλλοι όροι, έχει υποστεί  τρομακτικές διαστρεβλώσεις. Όποιος είπε πως οι ιδέες είναι καθώς τα υγρά, που παίρνουν το σχήμα του μπουκαλιού τους, είχε, βέβαια, πολύ δίκιο. Και με τους όρους το ίδιο συμβαίνει. Αλλάζουν νόημα, αλλάζουν απόχρωση, κατά τον τρόπο που τους μεταχειρίζεται κανείς και κατά τον σκοπό που επιδιώκει χρησιμοποιώντας τους. Έτσι, μπορούμε να μιλούμε όλοι για ανθρωπιά, αλλά να εννοούμε ολωσδιόλου διαφορετικό πράγμα ο καθένας.
Έπειτα, ένας όρος, μια λέξη, μια έκφραση, που βρίσκεται ολοένα στο στόμα μας, σιγά σιγά φτωχαίνει, αδειάζει, αποστεώνεται, αυτοακυρώνεται. Φοβούμαι πως ίσια ίσια αυτό έχει συμβεί με την ανθρωπιά. Αρκεί μια ματιά ολόγυρά μας, για να το νιώσουμε καλύτερα τούτο. Η καθημερινή ζωή ολοένα και περισσότερο χάνει τη θαλπωρή, τη γλυκιά ζεστασιά της. Είναι ένας χειμώνας χωρίς αλκυονίδες. Η «καλημέρα», αυτό το χαρούμενο άνοιγμα παραθύρου προς τον αίθριο ουρανό, μεταβάλλεται σιγά σιγά σε μορφασμό. Η ανθρώπινη λαιμαργία, η δίψα της ευζωίας δεν αφήνει τόπο για ευγενικά αισθήματα. Κάτι περισσότερο: τα ευγενικά αισθήματα θεωρούνται ξεπερασμένα.
Λησμονούμε, ωστόσο, πως η ανθρωπιά είναι κυριότατα βούληση, δεν είναι γνώση, δεν είναι μόνο γνώση. Και δεν είναι λόγος, είναι πράξη. Είναι ένας ολόκληρος εσωτερικός κόσμος, στην τελείωσή του, που ακτινοβολεί παντού. Η ανθρωπιά αποκλείει τη μισαλλοδοξία, την καταφρόνηση του άλλου ανθρώπου· είναι επιεικής και ήπια. Περιέχει πολλή συγκατάβαση και πολλή κατανόηση. Η ανθρωπιά είναι κυκλική παρουσία. Δεν βρίσκεται στραμμένη προς ένα μονάχα σημείο του ορίζοντα. Εκείνος που είναι αληθινά ανθρώπινος δεν μπορεί παρά να είναι, σε κάθε περίσταση, ανθρώπινος. Η ανθρωπιά δεν είναι επάγγελμα, δεν είναι όργανο αυτοπροβολής και επιτυχίας. Είναι απάρνηση. Πρέπει πολλά ν’ αρνηθείς, για να κερδίσεις τα ουσιωδέστερα. Αλλά δεν είναι και παθητική κατάσταση. Ολωσδιόλου αντίθετα, αποτελεί μορφή αδιάκοπης ενέργειας. Είναι πολύ ευκολότερο να γίνεις «μέγας ανήρ» παρά να γίνεις «μεγάλος άνθρωπος». Η Ιστορία είναι γεμάτη παραδείγματα μεγάλων ανδρών. Αλλά έχει πολύ λίγους «ανθρώπους» να παρουσιάσει.
I.Μ.Παναγιωτόπουλος, Ο Σύγχρονος Άνθρωπος.Οι Εκδόσεις των φίλων, Αθήνα 1988. 18η έκδοση (Διασκευή). [ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ 2014]

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις).                                                                              
Μονάδες 25
Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 100 έως 120 λέξεων το περιεχόμενο του αποσπάσματος που ακολουθεί: «Η ανθρώπινη λαιμαργία, η δίψα της ευζωίας δεν αφήνει τόπο για ευγενικά αισθήματα. Κάτι περισσότερο: τα ευγενικά αισθήματα θεωρούνται ξεπερασμένα.».                                                                 
Μονάδες 10
Β2. α) Να βρείτε δύο τρόπους ανάπτυξης στην πρώτη παράγραφο του κειμένου (Η «ανθρωπιά» … «εν πολέμω και εν ειρήνη») και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας        . 
Μ 6
β) Ποια νοηματική σύνδεση εκφράζουν οι διαρθρωτικές λέξεις: έτσι (στην τέταρτη παράγραφο), ωστόσο (στην έκτη παράγραφο).                              
Μονάδες 4
Β3. α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
αναλίσκεται, οικουμενική, διαστρεβλώσεις, ολωσδιόλου, ευζωίας.                                Μονάδες 5

β) Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
κοινόχρηστος, συμμετοχή, αυτοακυρώνεται, γνώση, αδιάκοπης.                                  Μονάδες 5

Β4. α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών στις παρακάτω περιπτώσεις:
«αυτός είναι μεγάλος ανθρωπιστής» (στην πρώτη παράγραφο)
«Ερυθρού Σταυρού» (στην πρώτη παράγραφο).                                                                         

                                                                                                                                                 Μονάδες 2
β) Να εντοπίσετε στο κείμενο τρεις εκφράσεις με μεταφορική σημασία.                                  
 Μ 3
Γ1. Σε άρθρο σας, που θα δημοσιευτεί σε τοπική εφημερίδα, να αναφερθείτε σε φαινόμενα που αποδεικνύουν το έλλειμμα ανθρωπιάς στην εποχή μας, αλλά και σε δραστηριότητες, ατομικές και συλλογικές, που αποσκοπούν στον περιορισμό αυτού του ελλείμματος (500-600 



ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ



A.1

Στο συγκεκριμένο απόσπασμα ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος αναφέρεται στην έννοια της ανθρωπιάς. Πρόκειται για μια λέξη με τεράστια σημασία, η οποία περιγράφει τη συμπαράσταση στο συνάνθρωπο. Στο παρελθόν μάλιστα «ο ανθρωπιστής» αποτελούσε εξαιρετικό πρότυπο συμπεριφοράς, με χαρακτηριστική την απουσία ιδιοτέλειας, ενώ η έννοια της ανθρωπιάς δεν ήταν «κοινόχρηστη» ούτε κοινότοπη. Αντίθετα, σήμερα αποτελεί κοινό αίτημα, καθώς η ανάγκη για βοήθεια είναι μεγαλύτερη. Πρέπει ,βέβαια, να διευκρινιστεί, ότι ,όπως πολλές έννοιες, έτσι και εκείνη της ανθρωπιάς, εξαιτίας της συχνής της χρήσης σήμερα έχει παραποιηθεί. Σε αυτό έχει συντελέσει η επιδίωξη της ευμάρειας από το σύγχρονο άνθρωπο και το έλλειμμα ευγένειάς του. Η ανθρωπιά, ωστόσο, προϋποθέτει ανοχή, ευγένεια και όχι προσβολή στο συνάνθρωπο, απαιτεί δράση και όχι μόνο περίσκεψη.


Β1.

Είναι κοινά παραδεκτό ότι στη σύγχρονη εποχή παρουσιάζεται έντονο το φαινόμενο της έλλειψης ανθρωπιάς. Πρωταρχικά, η ατομικιστική στάση ζωής που επικρατεί σήμερα συντελεί στην εκδήλωση και την όξυνση του φαινομένου. Οι άνθρωποι πλέον ενδιαφέρονται περισσότερο για τις προσωπικές τους υποθέσεις, ιδιωτεύουν, αποκόπτονται από τους συνανθρώπους τους και κάποτε τους βλάπτουν. Παράλληλα, το πνεύμα υλικού ευδαιμονισμού που επικρατεί δυσχεραίνει την εκδήλωση ευγενών αισθημάτων. Το άτομο είναι προσανατολισμένο στην απόκτηση υλικών αγαθών παραγκωνίζοντας την πνευματική και ηθική καλλιέργεια. Άλλωστε για πολλούς σήμερα – σε μια εποχή ιδιοτέλειας και έκπτωσης των ηθικών αξιών – τα ευγενικά αισθήματα θεωρούνται παρωχημένα και μη συμβαδίζοντα με το τεχνοκρατικό πνεύμα της εποχής. Άρα, η ανθρώπινη απληστία και η επιδίωξη της ευμάρειας εξοβελίζουν καθετί ευγενικό στον άνθρωπο.


B2. α)

Η παράγραφος αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων:

-Ορισμός: οριστέα έννοια: «ανθρωπιά». Ο συγγραφέας επιχειρεί να προσεγγίσει την έννοια της

ανθρωπιάς ως μια αξία με βασικά στοιχεία τη συμπόνια και τη συμμετοχή στο «πάθος» του

συνανθρώπου (γένος –ειδοποιός διαφορά).

-Παράδειγμα: «Ο Ντυνάν … εν ειρήνη.»



Β2.β)

Έτσι : συμπέρασμα

Ωστόσο: αντίθεση



Β3.α)

- Αναλίσκεται: ξοδεύεται, καταναλώνεται

- Οικουμενική: παγκόσμια, πανανθρώπινη

- Διαστρεβλώσεις: παραποιήσεις, αλλοιώσεις

- Ολωσδιόλου: εντελώς, πλήρως

- Ευζωία: ευμάρεια, καλοπέραση, ευημερία



Β3.β)

- Κοινόχρηστος: ιδιωτικός, προσωπικός

- Συμμετοχή: αποχή, απουσία

- Αυτοακυρώνεται: αυτοεπιβεβαιώνεται, αυτοεπικυρώνεται

- Γνώση: άγνοια, αμάθεια

- Αδιάκοπης: περιστασιακής, στιγμιαίας



Β4.α)

«αυτός είναι μεγάλος ανθρωπιστής»: αυτούσια παράθεση των λόγων κάποιου

«Ερυθρού Σταυρού»: ο τίτλος-επωνυμία του Οργανισμού



Β4.β)

«Η ανθρωπιά … είναι ένα νόμισμα»


«(οι όροι) αλλάζουν απόχρωση»

«Η ανθρωπιά είναι κυκλική παρουσία



Γ1.
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
Επικοινωνιακό Πλαίσιο :
Άρθρο σε τοπική εφημερίδα
Ενδεικτικός τίτλος: Ζητείται … ανθρωπιά!

ΠΡΟΛΟΓΟΣ:
Επικαιρική αφόρμηση: αφορμή για τη σύνταξη του άρθρου αποτέλεσε κάλεσμα τοπικού
ραδιοφωνικού σταθμού για την συγκέντρωση τροφίμων για ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ:
Α. Ζητούμενο: Φαινόμενα που αποδεικνύουν το έλλειμμα ανθρωπιάς στη σύγχρονη εποχή:


(1) Οικονομικός-υλικό τομέας:
- ανεργία
-οικονομική εξαθλίωση, φτώχεια, άθλιες συνθήκες διαβίωσης
-κραυγαλέες οικονομικές ανισότητες
-ανελέητη εκμετάλλευση της φύσης που υπονομεύει την ποιότητα ζωής

(2) Κοινωνικός τομέας:
-κρίση επικοινωνίας (επιδερμικές σχέσεις των ανθρώπων)
-έξαρση φαινομένων κοινωνικής παθογένειας ( βία , εγκληματικότητα)
-ρατσισμός και διακρίσεις (φυλετικές, εθνικές, κοινωνικές)

(3) Ηθικός τομέας:
Κρίση ηθικών αξιών που εκδηλώνεται ως:
- κυριαρχία ατομικισμού και ιδιοτέλειας
- φιλαυτία, απληστία
- ανηθικότητα, αμοραλισμός

(4) Πολιτικός τομέας:
-πολιτικές διώξεις αντιφρονούντων
-πόλεμοι, τρομοκρατία
-θανατική ποινή , ανισότητες στην απονομή δικαιοσύνης
-απουσία κράτους πρόνοιας για τις ευπαθείς ομάδες

(5) Πνευματικός τομέας:
-χρήση της επιστημονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης σε βάρος του ανθρώπου
-μορφωτικές ανισότητες
-φανατισμός , δογματισμός, μισαλλοδοξία


Αναλυτικότερα και ενδεικτικά:

  •  Οι άνθρωποι, ιδίως στις τριτοκοσμικές χώρες, ζουν σε άθλιες συνθήκες εξαιτίας της έλλειψης
  • τροφής, νερού και στέγης. Οι πόλεμοι, οι λιμοί, οι επιδημίες και η έλλειψη φαρμάκων, οι φυσικές καταστροφές απέναντι στις οποίες είναι αβοήθητοι συνδέονται με τη μεγάλη θνησιμότητα.
  •  Παράλληλα, συχνά επικρατούν καθεστώτα αυταρχικά και η τρομοκρατία, τα βασανιστήρια και οι εκτελέσεις, οι κάθε μορφής εξευτελισμοί και ταπεινώσεις παρατηρούνται καθημερινά και μαζικά.
  •  Μεγάλα είναι τα ποσοστά αναλφαβητισμού και απάνθρωπες οι συνθήκες εργασίες τόσο των
  • ενηλίκων όσο και παιδιών. Ιδίως τα δικαιώματα γυναικών και παιδιών παραβιάζονται
  • κατάφωρα σε αυτές τις χώρες (κακοποίηση, πορνεία, εμπόριο οργάνων).
  •  Οι έντονες κοινωνικές και ταξικές ανισότητες, η υποβαθμισμένη ποιότητα ζωής στα αστικά
  • κέντρα, η ανεργία και η ολοένα και αυξανόμενη καταπάτηση εργασιακών δικαιωμάτων δημιουργούν ένα ζοφερό περιβάλλον.
  •  Σε αυτό έρχεται να προστεθεί και η κρίση της δημοκρατίας (διαφθορά, αναξιοκρατία,
  • γραφειοκρατία) και η επικράτηση φαινομένων κοινωνικής παθογένειας (βία, εγκληματικότητα, τρομοκρατία).
  •  Οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων των γυναικών αλλά και των ευπαθών κοινωνικών ομάδων δεν είναι λίγες ούτε πλέον συγκαλυμμένες.


Β Ζητούμενο: Ανάληψη ατομικών και συλλογικών δραστηριοτήτων:


(1)Ατομικές δραστηριότητες:

Στράτευση σε εθελοντικούς σκοπούς με:

- υλική-οικονομική ενίσχυση: προσφορά χρημάτων, εφοδίων, φαρμάκων, ειδών ρουχισμούκ.α

- ηθική ενίσχυση –στήριξη ευπαθών ομάδων συνανθρώπων: ΑΜΕΑ, εξαρτημένα άτομα,

άνθρωποι τρίτης ηλικίας κ. α

- προσωπική εργασία: συνδρομή στη διανομή συσσιτίων, φαρμάκων, περιβαλλοντικές δράσεις

- επιστημονική γνώση, αναλόγως του επιστημονικού τομέα στον οποίο ο πολίτης εξειδικεύεται

(π. χ Γιατροί χωρίς σύνορα)

- συστηματική αιμοδοσία, δωρεά οργάνων



(2) Συλλογικές δράσεις:


Συλλογικές δραστηριότητες είναι δυνατόν να αναληφθούν από:

- Ανθρωπιστικές και εθελοντικές οργανώσεις που θα αγωνίζονται για την προστασία

ανθρώπινων δικαιωμάτων και την αντιμετώπιση οξυμένων κοινωνικών προβλημάτων

- Από ΜΜΕ τα οποία θα γνωστοποιούν στην κοινή γνώμη προβλήματα που απαιτούν άμεση αντιμετώπιση και θα καλούν τους πολίτες να μετέχουν σε αυτή (διαφημιστικές εκστρατείες, σχετικές εκπομπές, αφιερώματα, κοινωνική δικτύωση)

- Από τον επιστημονικό κόσμο: κινητοποίηση επιστημόνων μέσω των αρμόδιων

επιστημονικών –επαγγελματικών τους συλλόγων π. χ Ιατρικός Σύλλογος -Φαρμακευτικός Σύλλογος, Τεχνικά επιμελητήρια
- Από τον καλλιτεχνικό κόσμο και τους διανοούμενους: με το έργο και τη δημόσια παρουσία τους μπορούν να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες για την εκδήλωση πνεύματος αλληλεγγύης
π. χ διοργάνωση συναυλιών , καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, έγγραφη κατάθεση των απόψεών τους μέσω του Τύπου και της τέχνης
- Από τον επιχειρηματικό κόσμο με οικονομική ενίσχυση ή με την ανάληψη κοινωφελούς

δράσης


Επίλογος:

Το πλήθος και η ένταση των κοινωνικών προβλημάτων απαιτούν τη συστράτευση τόσο των πολιτών ως άτομα όσο και των συλλογικών φορέων μιας κοινωνίας.

Αποτέλεσμα εικόνας για ανθρωπινα δικαιωματα
«Δικαιώματα τρίτης γενιάς»
                                                                                 (Φροντιστήρια Ορόσημο)

Η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου αποτελεί ιστορική κατάκτηση. Από τη Γαλλική Επανάσταση του 1789, που αποτελεί αφετηρία και ορόσημο μιας αργόσυρτης διεργασίας, σημειώθηκε μεγάλη πρόοδος. Αρκεί να θυμηθούμε τη διασφάλιση των ατομικών δικαιωμάτων και τη διαρκή διεύρυνσή τους, την αναγνώριση έπειτα πολιτικών και, τέλος, την καθιέρωση κοινωνικών δικαιωμάτων. Το τρίπτυχο αυτό εμπλουτίστηκε μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με την υιοθέτηση νέων δικαιωμάτων, τα οποία δεν είναι πάντοτε εύκολο, λόγω του περιεχομένου τους, να ενταχθούν σε μία από τις τρεις παραδοσιακές κατηγορίες τους. Πρόκειται για τα δικαιώματα που, με κάποια δόση αμηχανίας, συνηθίζουμε να αποκαλούμε «δικαιώματα τρίτης γενιάς». Οι ριζικές αλλαγές που συντελούνται στις ημέρες μας στηρίζονται στις έως τώρα κατακτήσεις στην περιοχή των δικαιωμάτων. Οι κατακτήσεις αυτές αποτελούν, άλλωστε, το θεμέλιο και το βάθρο τους. Γι’ αυτό ακριβώς πρέπει να τις θεωρήσουμε ως αδιαπραγμάτευτο κεκτημένο.

Η ανάπτυξη της τεχνολογίας και η συνακόλουθη απελευθέρωση τεράστιων δυνατοτήτων που μπορεί να αξιοποιηθεί κάθε άνθρωπος συνεπάγονται νομοτελειακά τον εμπλουτισμό του περιεχομένου πολλών δικαιωμάτων αλλά και την ανάδειξη νέων δικαιωμάτων. Την πραγματικότητα αυτή καλείται να αντιμετωπίσει τόσο ο νομοθέτης όσο και ο δικαστής. Οι συνθήκες στις οποίες ζει και δραστηριοποιείται σήμερα ο άνθρωπος δημιουργούν νέα δεδομένα που μεταλλάσσουν το περιεχόμενο και τη λειτουργία πολλών παραδοσιακών δικαιωμάτων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η ελευθερία της έκφρασης, η ελευθερία της επικοινωνίας και η προστασία της ιδιωτικής ζωής. Τη σημασία και την προβολή τους σε κάθε επιμέρους δικαίωμα πρέπει να διερευνά ο δικαστής, ερμηνεύοντας δημιουργικά και με αίσθηση ιστορικής ευθύνης τις διατάξεις τόσο του Συντάγματος όσο και των διεθνών συμβάσεων.

Ορισμένες φορές είναι πάντως επιβεβλημένη όχι απλώς η θεμελίωση νέων δικαιωμάτων στη μήτρα υπαρχόντων αλλά η καθιέρωση νέων δικαιωμάτων εξ υπαρχής. Σε ανάλογες περιπτώσεις, η ερμηνευτική ευθυκρισία και η διορατικότητα του δικαστή αποδεικνύονται κατά κανόνα ανεπαρκείς. Η πρωτοβουλία ανήκει τότε στο νομοθέτη, που καλείται να δαμάσει την πραγματικότητα με τη διεύρυνση και την επαύξηση της προστασίας των δικαιωμάτων. Από τη στιγμή αυτή αρχίζει ο δημιουργικός ρόλος του για την ενίσχυση της αυτονομίας και της ελευθερίας του ανθρώπου. Έτσι, δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στο περιβάλλον, το δικαίωμα στον πληροφοριακό αυτοκαθορισμό, ο έλεγχος των εφαρμογών της βιοϊατρικής εγχαράσσονται ήδη σε πολλά νέα ευρωπαϊκά συντάγματα και διεθνείς συνθήκες.

Η επαύξηση του συστήματος προστασίας των δικαιωμάτων και η διεθνοποίησή του συνέχεται με μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διεργασία. Νέοι θεσμοί αναπτύσσονται στο επίπεδο τόσο της κοινωνίας όσο και της πολιτείας. Στο επίπεδο της κοινωνίας συναντούμε ιδίως τη δράση Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, προσπαθώντας να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση προβλημάτων, τα οποία προσλαμβάνουν ολοένα και μεγαλύτερη ένταση. Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις φυτρώνουν έτσι σαν μανιτάρια, ιδίως σε περιοχές «υψηλού κινδύνου» για τα δικαιώματα του ανθρώπου. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι οργανώσεις για την προστασία των μειονοτήτων, την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, την προστασία του περιβάλλοντος, την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε χειμαζόμενους λαούς ή κοινωνικές ομάδες και τη μέριμνα για την υποστήριξη των προσφύγων.

Στο επίπεδο της πολιτείας αξίζει, εξάλλου, να επικεντρώσουμε την προσοχή μας σε δύο κυρίως θεσμικές καινοτομίες: την ίδρυση ανεξάρτητων δημόσιων αρχών και τη σύσταση συμβουλευτικών επιτροπών που συμβάλλουν στην προστασία των δικαιωμάτων. Οι ανεξάρτητες αρχές λειτουργούν σε ευαίσθητες για την ελευθερία περιοχές, έχουν ως αποστολή την ανάσχεση καταχρήσεων όχι μόνο της κρατικής αλλά και κάθε μορφής ιδιωτικής εξουσίας, είναι ανοικτές στην κοινωνία και λογοδοτούν στο Κοινοβούλιο. Η δράση τους σε ζητήματα που ανήκαν έως το πρόσφατο παρελθόν στην αρμοδιότητα ιδίως της κυβέρνησης προκαλεί ορισμένες φορές τριβές και εντάσεις, λειτουργεί όμως ως προστατευτική ασπίδα για τα δικαιώματα του ανθρώπου. Τέλος, με τη δημιουργία συμβουλευτικών επιτροπών που αποτελούνται από εκπροσώπους οργανώσεων, της επιστήμης και της διοίκησης επιχειρείται να δημιουργηθούν δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ της κοινωνίας και της πολιτείας. Χαρακτηριστικά είναι εν προκειμένω τα παραδείγματα της σύστασης της Εθνικής Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ή της Εθνικής Επιτροπής για τη Βιοηθική.
από τον ημερήσιο Τύπο

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
Α. Να συντάξετε την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε σε 110‐130 λέξεις.
Μονάδες 25
Β1. «Η ανάπτυξη της τεχνολογίας και η συνακόλουθη απελευθέρωση τεράστιων δυνατοτήτων που μπορεί να αξιοποιηθεί κάθε άνθρωπος συνεπάγονται νομοτελειακά τον εμπλουτισμό του περιεχομένου πολλών δικαιωμάτων αλλά και την ανάδειξη νέων δικαιωμάτων». Να αναπτύξετε το περιεχόμενο του παραπάνω αποσπάσματος του κειμένου σε μια παράγραφο 60‐80 λέξεων.
Μονάδες 10
Β2. Να εντοπίσετε ένα τεκμήριο και να το αξιολογήσετε ως προς την αξιοπιστία του στην παράγραφο «Η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου… ως αδιαπραγμάτευτο κεκτημένο».
Μονάδες 5
Β3. Να εντοπίσετε τους τρόπους και τα μέσα πειθούς στην παράγραφο «Η επαύξηση του συστήματος προστασίας… υποστήριξη των προσφύγων».
Μονάδες 10
Β4. Να βρείτε τα δομικά μέρη (μον. 3) και να γράψετε τον πλαγιότιτλο (μον. 2) της παραγράφου «Στο επίπεδο της πολιτείας… για τη Βιοηθική».
Μονάδες 5
Β5. αργόσυρτης, πρόοδος, τρίπτυχο, συντελούνται, αδιαπραγμάτευτο: Να αναλύσετε στα συνθετικά τους τις λέξεις που σας δόθηκαν και από το τελευταίο συνθετικό να γράψετε από μία παράγωγη λέξη απλή ή σύνθετη.
Μονάδες 5
Γ. Σύμφωνα με το κείμενο που διαβάσατε, από τη Γαλλική Επανάσταση έως σήμερα διεξάγεται ένας διαρκής αγώνας για τη διασφάλιση των υπαρχόντων δικαιωμάτων και τη θέσπιση νέων. Σε άρθρο (500‐600 λέξεις) που θα δημοσιευθεί στην ηλεκτρονική εφημερίδα του σχολείου σας να αναλύσετε την αξία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και να προτείνετε τρόπους ενίσχυσης και προστασίας τους σε ατομικό και κοινωνικό‐συλλογικό επίπεδο.
Μονάδες 40


ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α1. Το κείμενο αναφέρεται στο αναζωπυρομένο ενδιαφέρον για τα δικαιώματα. Σ’ ένα πρώτο επίπεδο υπογραμμίζονται οι αγώνες για τα δικαιώματα στο παρελθόν που οδήγησαν σήμερα στα δικαιώματα «τρίτης γενιάς». Μάλιστα, σύμφωνα με τον αρθρογράφο, η ολοένα και μεγαλύτερη πρόοδος επιτάσσει τη διεύρυνση και τη θέσπιση νέων δικαιωμάτων που επηρεάζει τη δικαστική και τη νομοθετική εξουσία. Η δικαστική εξουσία αποβλέπει στον εμπλουτισμό των υπαρχόντων δικαιωμάτων και, αντίστοιχα, η νομοθετική στη διεύρυνση και την επαύξηση της προστασίας τους. Μέσα σ΄αυτό το πλαίσιο αναπτύσσονται νέοι κοινωνικοί και πολιτειακοί θεσμοί, όπως οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, που εκ μέρους της κοινωνίας αγωνίζονται για τα δικαιώματα. Σε επίπεδο πολιτείας η ίδρυση ανεξάρτητων αρχών, που αναχετίζουν την κατάχρηση της εξουσίας σε ευαίσθητες περιοχές, και οι συμβουλευτικές επιτροπές με αρμοδιότητα την προσέγγιση κοινωνίας πολιτείας αποτελούν τις θεσμικές καινοτομίες για την ενίσχυση των δικαιωμάτων σήμερα.

Β1. Τα τελευταία χρόνια η ανάπτυξη της τεχνολογίας είναι μεγάλη. Νέες δυνατότητες απελευθερώνονται γεγονός που επηρεάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Από τη μια χρειάζεται εμπλουτισμός των υπαρχόντων δικαιωμάτων, αλλά και η ανάδειξη νέων, ώστε ο άνθρωπος να μπορεί να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Για παράδειγμα, χρειάζεται αναθεώρηση των δικαιωμάτων σε θέματα που σχετίζονται με τις νέες τεχνολογίες, ώστε ο άνθρωπος να μπορεί να απολαύσει τις δυνατότητες που προσφέρουν, χωρίς να κινδυνεύει η ελεύθερη ατομική του έκφραση και το απόρρητο της ιδωτικής του ζωής.

Β2. «Από τη Γαλλική Επανάσταση… πρόοδος». Πρόκειται για παράδειγμα από την ιστορία, το οποίο ως ακριβές και επεξεργασμένο θεωρείται αξιόπιστο.

Β3. Αρχικά ο συγγραφέας επικαλείται τη λογική του δέκτη με ένα επιχείρημα που απευθύνεται στη διάνοια του αναγνώστη «Η έπαύξηση του συστήματος… μεγαλύτερη ένταση». Στη συνέχεια ο συγγραφέας κάνει επίκληση στο συναίσθημα επιδιώκοντας να εγείρει το συναισθηματικό κόσμο του αναγνώστη χρησιμοποιώντας συγκινησιακό λόγο «Οι Μη Κυβερνητικές οργανώσεις φυτρώνουν έτσι σαν τα μανιτάρια, ιδίως σε περιοχές “υψηλού κινδύνου” για τα δικαιώματα του ανθρώπου».

Β4. Θεματική περίοδος: «Στο επίπεδο της πολιτείας… στην προστασία των δικαιωμάτων».
Λεπτομέρειες: «Οι ανεξάρτητες αρχές… για τη Βιοηθική»
Περίοδος κατακλείδα: Δεν υπάρχει

Πλαγιότιτλος: «Οι θεσμικές καινοτομίες της πολιτείας για την προστασία των δικαιωμάτων».

Β5. αργόσυρτης = αργός + σύρω < συρτός
πρόοδος = πρό + οδός < οδόστρωμα
τρίπτυχο = τρία + πτυχή < πολύπτυχος
συντελούνται = συν + τελώ < τελικός
αδιαπραγμάτευτο = α (στερητικό) + δια + πραγματεύομαι < πραγματικότητα

Γ. Είδος κειμένου: άρθρο, απαιτείται τίτλος, π.χ. «Η αξία των δικαιωμάτων»

Πρόλογος:
Εισαγωγικά, μπορεί να γίνει αναδιατύπωση των στοιχείων που μας δίνει το θέμα με την αναφορά ιστορικών και σύγχρονων γεγονότων που επιβεβαιώνουν το ακατάπαυστο ενδιαφέρον για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό το διαρκές ενδιαφέρον αποδεικνύει και τη μεγάλη αξία τους.

∗∗∗

Ζητούμενα του θέματος:
Α. Στο πρώτο ερώτημα του θέματος ζητείται η απόδειξη της αξίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Μπορεί να γίνει διαχωρισμός της αξίας τους σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο. Ωστόσο, καλό είναι να σημειωθεί ότι η προσφορά των δικαιωμάτων σε ατομικό επίπεδο προάγει και το σύνολο, όπως και το αντίστροφο, διότι υπάρχει αλληλεπίδραση ατόμου‐κοινωνίας.

Ειδικότερα μπορούν να αναπτυχθούν επιχειρήματα για την ενίσχυση της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της ειρήνης, του ανθρωπισμού και της παιδείας μέσα από την εφαρμογή των δικαιωμάτων. Μέσα σ΄αυτό το πλαίσιο ευημερεί το άτομο, το οποίο έχει όλες τις προϋποθέσεις για να αναπτυχθεί ελεύθερα και να προοδεύσει, αξιοποιώντας όλες τις δυνατότητες και ερχόμενο σε επαφή με τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας.

Αντίστροφα, με τα ανθρώπινα δικαιώματα να δεσπόζουν στην εγχώριο και το διεθνή βίο αμβλύνονται παθογενή φαινόμενα, όπως ο ρατσισμός, ο φανατισμός, η βία, ακόμα και ο πόλεμος.

Γενικότερα, με τα ανθρώπινα δικαιώματα αναδεικνύεται το ανθρωπιστικό ιδανικό, η πίστη στον άνθρωπο και το συνάνθρωπο και διαμορφώνονται ιδανικές συνθήκες διαβίωσης.

∗∗∗
Β. Στο δεύτερο ερώτημα του θέματος ζητείται η κατάθεση προτάσεων για την ενίσχυση και προστασία των δικαιωμάτων. Σ’ αυτό το σημείο μπορεί να αναφερθεί ότι χρειάζεται η προάσπισή τους όχι μόνο γιατί τα δικαιώματα έχουν αυταπόδεικτη αξία, αλλά και γιατί σε μια εποχή πολυεπίπεδης κρίσης είναι επισφαλή τα δικαιώματα και απειλούνται με κατάφωρες παραβιάσεις.

Για την προάσπιση των δικαιωμάτων χρειάζεται ο συνδυασμός ατομικής και συλλογικής προσπάθειας. Αφενός το άτομο οφείλει να κάνει στροφή τόσο στον εαυτό του όσο και στην κοινωνία, αναλογιζόμενο την αξία των δικαιωμάτων. Από την άλλη, χρειάζεται η παρέμβαση της πολιτείας που μπορεί με τα θεσμικά της όργανα να συστηματοποιήσει τον αγώνα υπέρ των δικαιωμάτων, ώστε να έχει η προσπάθεια τα απαιτούμενα αποτελέσματα. Στην προσπάθεια, επίσης, για την προάσπιση των δικαιωμάτων καταλυτικός είναι ο ρόλος των ΜΜΕ, των διανοούμενων, της τέχνη. Ειδικά, για το διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να ανφερθεί ότι μέσω της διαδικτυακής επαφής των ανθρώπων μέσα σε ηλεκτρονικές ομάδες διευκολύνεται η ανάπτυξη ενός κινήματος για τα δικαιώματα που δεν γνωρίζει περιορισμούς και αψηφά τα κέντρα εξουσίας.

∗∗∗
Επίλογος:

Καταληκτικά, μπορούμε να κάνουμε ανακεφαλαίωση των βασικότερων σημείων του άρθρους μας, εξάγοντας το συμπέρασμα ότι ο αγώνας για τα δικαιώματα είναι αγώνας επιβίωσης για τον άνθρωπο και τις αξίες του. Αυτό το μαρτυρούν οι αδιάκοποι ιστορικά αγώνες για την καθιέρωση και τον εμπλουτισμό τους.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου